หน้ากากป้องกันสารเคมี (Chemical Respirator) เป็นอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลที่สำคัญสำหรับผู้ปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมที่มีสารเคมีหรือไอระเหยอันตราย
คุณสมบัติที่สำคัญของหน้ากากป้องกันสารเคมี
- ป้องกันการสูดดมสารเคมีที่เป็นอันตรายเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการแพ้ ระคายเคือง หรือเจ็บป่วยรุนแรงได้
- ประกอบด้วยส่วนกรองอากาศ (Filter) ที่สามารถกรองหรือดูดซับสารเคมีที่เป็นก๊าซ ไอระเหย หรือละอองสารเคมี ก่อนที่อากาศจะผ่านเข้าสู่ส่วนหน้ากาก
- ชนิดของตัวกรองอากาศแตกต่างกันตามประเภทของสารเคมี เช่น ก๊าซอนินทรีย์ ก๊าซอนินทรีย์ สารระเหย ฝุ่นละออง เป็นต้น
- ตัวหน้ากากมักทำจากวัสดุยืดหยุ่น เช่น ยาง ซิลิโคน เพื่อรัดติดกระชับกับใบหน้า ป้องกันการรั่วซึมของสารเคมี
- บางชนิดเป็นแบบครอบหน้าทั้งใบ บางชนิดเป็นแบบคาดจมูกเท่านั้น แล้วแต่ระดับความปลอดภัยที่ต้องการ
- นิยมใช้ในโรงงานผลิตสารเคมี แลบทดสอบ งานบำบัดน้ำเสีย หรืองานที่ต้องสัมผัสกับสารเคมีหรือไอระเหยอันตราย
หน้ากากกันสารเคมีจึงเป็นอุปกรณ์ที่ช่วยลดความเสี่ยงจากการสูดดมสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ ซึ่งนับเป็นมาตรการสำคัญในการป้องกันอุบัติเหตุจากการใช้สารเคมีในสถานประกอบการ
ประเภทของหน้ากากกันสารเคมี
หน้ากากแบบครึ่งหน้า (Half Mask Respirator) เป็นหนึ่งในประเภทของหน้ากากกันสารเคมีและฝุ่นละออง โดยมีลักษณะและคุณสมบัติดังนี้
- ปกปิดเฉพาะบริเวณจมูก ปาก และคาง โดยปล่อยให้บริเวณดวงตาเปิดโล่ง
- ตัวหน้ากากทำจากวัสดุยืดหยุ่น เช่น ยาง ซิลิโคน หรือพลาสติกพิเศษ เพื่อรัดกระชับกับใบหน้าและป้องกันการรั่วซึม
- มีตัวกรองอากาศแบบใช้ครั้งเดียวหรือแบบเปลี่ยนได้ ทำหน้าที่กรองสารเคมี ไอระเหย ฝุ่นละออง ก่อนเข้าสู่ทางเดินหายใจ
- 4. ใช้สำหรับงานที่ต้องสัมผัสกับระดับความเข้มข้นของสารเคมีไม่สูงมากนัก
- 5. มีน้ำหนักเบา สะดวกต่อการสวมใส่ และไม่บดบังทัศนวิสัยมากนัก
- 6. ราคาถูกกว่าหน้ากากแบบครอบหน้าทั้งใบ
- 7. นิยมใช้ในงานอุตสาหกรรม งานเคมี งานเกษตร งานช่าง เนื่องจากคล่องตัวและปลอดภัยพอสมควร
หน้ากากแบบครึ่งหน้าจึงเหมาะสำหรับงานที่ต้องสัมผัสสารเคมีในระดับความเข้มข้นต่ำถึงปานกลาง โดยให้ความปลอดภัยด้านการหายใจในระดับหนึ่ง และมีความคล่องตัวสูงในการปฏิบัติงาน
หน้ากากแบบเต็มหน้า (Full Face Respirator) เป็นหน้ากากป้องกันสารเคมีที่ให้การปกป้องในระดับสูง มีลักษณะและคุณสมบัติดังนี้
- ครอบคลุมทั้งใบหน้า ปกป้องทั้งบริเวณตา จมูก ปาก และใบหน้าส่วนอื่นๆ จากการสัมผัสสารเคมีหรือไอระเหย
- ทำจากวัสดุแข็งแรง เช่น พลาสติกเกรดสูง เรซิ่น ยางสังเคราะห์ที่ทนต่อสารเคมี เพื่อให้สามารถป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- มีกระจกนิรภัยบริเวณดวงตาที่ทนต่อการกระแทก กันสะเก็ดวัตถุ และกันสารเคมี
- ติดตั้งชุดกรองอากาศประสิทธิภาพสูงก่อนเข้าสู่ส่วนของหน้ากาก ไม่ว่าจะเป็นกรองอนุภาค กรองสารระเหย กรองก๊าซพิษ
- ใช้สำหรับงานที่มีระดับความเข้มข้นของสารเคมีสูง หรืองานที่ต้องการการป้องกันระดับสูงมาก
- นิยมใช้ในโรงงานอุตสาหกรรมเคมี แลบทดสอบ งานบำบัดของเสียอันตราย งานฉุกเฉิน เป็นต้น
- มีน้ำหนักมากกว่าหน้ากากครึ่งหน้า แต่ให้การป้องกันและความปลอดภัยสูงกว่ามาก
- ราคาค่อนข้างแพง แต่คุ้มค่ากับความปลอดภัยสำหรับงานเสี่ยงสูง
หน้ากากแบบเต็มหน้าจึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการทำงานในสภาพแวดล้อมที่มีระดับความเข้มข้นของสารเคมีหรือสารพิษสูง เนื่องจากให้การป้องกันได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพสูง ลดความเสี่ยงในการได้รับอันตรายจากสารเคมีได้ดี
