Gas Detector ทำงานยังไงและสำคัญอย่างไร

Gas Detector หรือ เครื่องตรวจวัดแก๊ส เป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญอย่างมากสำหรับความปลอดภัยในการทำงานในสถานที่อับอากาศ เพราะสามารถช่วยป้องกันอันตรายจากแก๊สรั่วไหล ซึ่งอาจนำไปสู่ผลร้ายแรงต่างๆ เพราะสิ่งสำคัญคือ มนุษย์เราไม่สามารถมองเห็นแก๊สได้ด้วยตาเปล่า เราจึงจำเป็นต้องมีอุปกรณ์สำหรับตรวจสอบแก๊สต่างๆ ในที่ที่มีความเสี่ยงในขณะปฏิบัติงาน

แก๊สอันตรายประเภทต่างๆ

การระเบิดและอัคคีภัย : แก๊สไวไฟ เช่น แก๊ส LPG หรือแก๊สธรรมชาติ เมื่อรั่วไหลและสะสมในปริมาณที่เหมาะสม อาจเกิดประกายไฟและลุกไหม้ได้ง่าย
แก๊สพิษ : เช่น ก๊าซคาร์บอนมอนออกไซด์ ก๊าซไฮโดรเจนซัลไฟด์(แก๊สไข่เน่า) เมื่อสูดดมเข้าไปในปริมาณมาก อาจทำให้ขาดอากาศหายใจ หมดสติและเสียชีวิตได้
ระบบการหายใจ : แม้แต้ออกซิเจน ออกซิเจนในสถานที่อับอากาศนั้นน้อยกว่า 19.5 Vol.% หรือมากกว่า 23.5 Vol.% จะเป็นอันตราย
ผลกระทบต่อสุขภาพ: แก๊สบางชนิด แม้จะไม่ร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต แต่ก็ส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น ก๊าซแอมโมเนีย ก๊าซคลอรีน

หลักการทำงานของ Gas Detector

Gas Detector ทำงานโดยใช้เซ็นเซอร์ตรวจวัดแก๊ส ซึ่งมีหลายประเภท ซึ่งปกติจะเป็นลักษณะ เครื่องตรวจ 1 Gas (Single Gas) หรือตรวจจับ 4-6 แก๊ส (Multi Gas) ขึ้นอยู่กับชนิดของแก๊สที่ต้องการตรวจจับ หลักการทำงานของเซ็นเซอร์มีดังนี้

เซ็นเซอร์แบบ Electrochemical: เซ็นเซอร์ชนิดนี้ใช้หลักการทางเคมี เมื่อแก๊สเป้าหมายสัมผัสกับสารเคมีในเซ็นเซอร์ จะเกิดปฏิกิริยาเคมีและสร้างสัญญาณไฟฟ้า
เซ็นเซอร์แบบ Catalytic: เซ็นเซอร์ชนิดนี้ใช้ตัวเร่งปฏิกิริยา เมื่อแก๊สเป้าหมายสัมผัสกับตัวเร่งปฏิกิริยา จะเกิดปฏิกิริยาเคมีและสร้างสัญญาณไฟฟ้า
เมื่อเซ็นเซอร์ตรวจวัดแก๊สได้ จะส่งสัญญาณไปยังตัวเครื่องเพื่อประมวลผลและแสดงผลบนหน้าจอ

ประโยชน์ของ Gas Detector

เครื่องตรวจวัดแก๊สช่วยป้องกันอันตรายจากแก๊สที่มองไม่เห็น หากเราไม่มีเครื่องตรวจวัดแก๊ส อาจจะหมดสติและเสียชีวิต
ก่อนที่จะรู้ตัวเนื่องจากสูดดมแก๊สอันตรายเข้าไป ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถดำเนินการแก้ไขสถานการณ์ได้ทันท่วงที
ลดความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ จากอัคคีภัยหรือการระเบิดในโรงงานน้ำมันหรือสถานที่ๆมีการใช้งานแก๊สไวไฟ
ซึ่งจะสอดคล้องกับข้อกำหนดด้านความปลอดภัยในการทำงาน กฎหมายและข้อบังคับหลายแห่งกำหนดให้สถานที่ทำงานบางประเภทต้องติดตั้ง Gas Detector
ช่วยให้ผู้ใช้งานทำงานได้อย่างมั่นใจ เมื่อผู้ใช้งานทราบว่ามีระบบตรวจวัดแก๊สรั่วไหล จะช่วยให้ทำงานได้อย่างมั่นใจ

ประเภทของ Gas Detector

Gas Detector มีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับการใช้งาน ดังนี้
Gas Detector แบบพกพา: ใช้สำหรับตรวจวัดแก๊สรั่วไหลในพื้นที่ต่างๆ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม ห้องปฏิบัติการ พื้นที่อับอากาศ
Gas Detector แบบติดตั้งถาวร: ใช้สำหรับตรวจวัดแก๊สรั่วไหลในพื้นที่ที่ต้องการการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง เช่น โรงไฟฟ้า โรงกลั่นน้ำมัน

การบำรุงรักษาเครื่องตรวจวัดแก๊ส

เครื่องตรวจจับแก๊ส (Gas Detector) ควรมีการ calibrate เป็นประจำ เพื่อให้แน่ใจว่าเครื่องทำงานได้อย่างแม่นยำ ความถี่ในการ calibrate ขึ้นอยู่กับ several factors (หลายปัจจัย) ดังนี้

• ชนิดของเซ็นเซอร์: เซ็นเซอร์แบบ Electrochemical มีแนวโน้ม accuracy drift (ความแม่นยำเบี่ยงเบน) ไปตามเวลา จึงควร calibrate บ่อยกว่าเซ็นเซอร์แบบอื่นๆ
• สภาพแวดล้อมการใช้งาน: เครื่องที่ใช้งานในสภาพแวดล้อมที่มีแก๊สเข้มข้น หรือมีการ bump (สัมผัสแก๊สเป้าหมายเป็นพักๆ) บ่อยครั้ง ควร calibrate บ่อยกว่าเครื่องที่ใช้ในสภาพแวดล้อมปกติ
• ผู้ผลิตเครื่องตรวจจับแก๊ส มักจะมีคำแนะนำ frequency (ความถี่) ในการ calibrate
• แนะนำให้ calibrate อย่างน้อยทุกๆ 6 เดือน สำหรับเครื่องตรวจจับแก๊สส่วนใหญ่
• บางกรณี อาจ calibrate ทุกๆ 12 เดือน ขึ้นอยู่กับปัจจัยที่กล่าวไปข้างต้น
• ผู้ใช้งานควรศึกษาคำแนะนำจากผู้ผลิต เพื่อกำหนดช่วงเวลา calibrate ที่เหมาะสม